Ikigai – nếu dịch nguyên nghĩa – không phải là một khái niệm xa vời. Nó đơn giản là giá trị sống, hi vọng sống và điều khiến bạn hạnh phúc mỗi ngày. Người Nhật biểu thị Ikigai bằng bốn vòng tròn giao nhau:
-
Bạn thật sự thích gì? – Sở thích, thứ chạm sâu vào bản ngã.
-
Bạn thật sự giỏi gì? – Kỹ năng, thứ bạn được đào tạo và rèn luyện.
-
Bạn có thể kiếm tiền từ điều gì? – Thứ thị trường sẵn sàng trả tiền cho bạn.
-
Thế giới này cần gì ở bạn? – Câu hỏi khó nhất, bởi nhiều khi bạn cho đi rất nhiều nhưng thế giới… vẫn chẳng cần bạn.
Điểm giao nhau của bốn vòng tròn ấy chính là Ikigai – ngọn đèn hi vọng của đời bạn. Ai tìm ra sớm thì sớm tìm thấy đam mê, sớm định vị được mình. Nhưng thực tế, đa số chúng ta phải đi cả đời, trải qua vô vàn va đập mới có thể chạm tới được “điểm sáng” ấy.
Khi bốn vòng tròn không gặp nhau
Cuộc đời không dễ dàng.
-
Bạn có thể giỏi một điều gì đó nhưng chẳng kiếm được tiền từ nó.
-
Bạn có thể yêu thích một thứ nhưng không đủ giỏi để biến nó thành sự nghiệp.
-
Bạn có thể đang làm một công việc đem lại thu nhập ổn định nhưng lại hoàn toàn vô cảm với nó.
Còn câu hỏi thứ tư – “Thế giới cần gì ở bạn?” – lại là vòng tròn “báo oán”. Nó thật sự khắc nghiệt: Có điều gì nếu bạn không làm, sẽ chẳng ai khác làm được không? Nếu câu trả lời là “không”, nghĩa là thế giới… chẳng cần bạn đến thế. Và nếu vòng tròn này biến mất, toàn bộ Ikigai sẽ sụp đổ.
2025 – năm đen tối và bài học từ ngọn đèn Ikigai
Năm 2024 là năm thứ 3 của chu kỳ suy thoái. Xã hội chao đảo, con người mất phương hướng. Cái bạn từng thích giờ chẳng còn khiến bạn hứng thú. Điều bạn từng giỏi bỗng không còn hiệu quả như trước. Thứ bạn từng kiếm tiền bỗng trở nên mong manh. Bạn mất nhiệt huyết, giống như một ngọn đèn đang cạn dầu.
Hãy nhớ, Ikigai chính là ngọn đèn dầu dẫn lối khi bạn chẳng còn thấy gì phía trước. Khi thị trường, doanh nghiệp, các mối quan hệ, mọi thứ xung quanh đều lao dốc, bạn phải tìm về cội rễ và chất vấn chính mình:
-
Tôi thật sự thích gì?
-
Tôi thật sự giỏi điều gì?
-
Tôi có thể sống được bằng nó không?
-
Và quan trọng nhất – thế giới này thật sự cần gì ở tôi?
Nếu bạn không trả lời được câu hỏi thứ tư, mọi nỗ lực sẽ chỉ là cầm cự. Và 2024 không cho phép bạn cầm cự.
Vượt qua cơn suy thoái – sống lại bằng việc chất vấn chính mình
Doanh nghiệp muốn tồn tại phải dám “cắt máu”: giảm giá thành, tăng chất lượng, tái cấu trúc quan hệ với khách hàng, đối tác và chính nội bộ. Con người cũng vậy. Bạn phải nhìn thẳng vào bản thân và tái cấu trúc chính mình:
-
Sở thích đang tàn lụi? – Hãy tìm lại điều thật sự làm bạn hứng khởi.
-
Kỹ năng đang kém đi? – Học lại, làm lại, nâng cấp bản thân.
-
Thu nhập đang giảm sút? – Hãy đặt câu hỏi về giá trị bạn đang trao đi.
-
Thế giới có cần bạn không? – Hãy tìm thứ mà nếu không có bạn, sẽ chẳng ai làm được.
Nếu không, bạn sẽ bị cuốn theo làn sóng xã hội – nơi “nước nổi bèo nổi” – và chìm xuống mà không kịp nhận ra.
Ikigai – điều duy nhất giúp bạn đứng vững
Năm 2025 sẽ còn nhiều đêm tối. Nhưng ngọn đèn Ikigai – lý tưởng, sứ mệnh, giá trị sống – sẽ là thứ duy nhất dẫn đường. Chỉ khi tìm ra “điểm giao” ấy, bạn mới có thể vượt qua nỗi mệt mỏi, vực dậy bản thân, kéo doanh nghiệp, đội nhóm và những người bên cạnh mình cùng đi tiếp.
Hãy chất vấn chính mình ngay bây giờ. Đừng chờ đến khi đêm tối nuốt chửng mọi thứ bạn có.
